Wandeling B - deel 3 "Weena, Oude Westen en Middelland" (4,9 km)

 

Kaart van de wandeling Nummers <1> t/m <10> in de tekst corresponderen met nummers op de kaart. De wandeling begint rechtsboven op de kaart.
Restaurants in het Oude Westen en Middelland

De wandeling begint voor het Centraal Station.

NS Station Rotterdam Centraal

Metro Centraal Station (lijnen D, E)

Tramhalte lijnen 4, 7, 8 en 20, 21, 23, 24, 25

<1>

 Het oude stationsgebouw uit 1957 heeft plaats gemaakt voor een nieuw Rotterdam Centraal, ontworpen door de architecten Benthem, Van Schooten en Geuze. Opvallende elementen zijn de integrale glazen perronkap, die alle sporen overkapt en aan de voorzijde de in een 30 meter hoge punt oplopende stationshal. Voor en achterzijde van het station worden met de perronopgangen verbonden door een 45 meter brede reizigerstunnel, waaraan winkels en horeca liggen. Van het oude station zijn een aantal elementen verwerkt in het nieuwe: de klok in de voorgevel, de letters die "Centraal Station" spellen en de kunstwerken boven beide ingangen van de fietstunnel, die het centrum met de Provenierswijk verbindt.  In de stationshal leiden trappen naar het metrostation. Dit metrostation is in 2009 verbouwd naar een ontwerp van Maarten Struijs. Het is licht en kleurrijk van opzet en heeft nu drie sporen in plaats van de oorspronkelijke twee. De Rotterdamse metro werd in 1968 in gebruik genomen en was daarmee de eerste in Nederland. De lengte van de lijn naar Zuidplein was toen maar 5,9km. Tegenwoordig heeft Rotterdam 5 metrolijnen met een totale lengte van 78km. Onder het stationsplein ligt een ondergrondse fietsenstalling voor ruim 5400 fietsen. Het station is in 2014 officieel geopend door koning Willem-Alexander en is een hoogwaardig knooppunt, waar Hoge Snelheidstreinen, metro, tram, bus en natuurlijk de NS-trein samenkomen. Het vormt de kern van het ontwikkelgebied Central District dat de komende jaren verder zal worden uitgebouwd.

Als we met de rug naar het station staan zien we rechts het Groothandelsgebouw staan. Aan het gebouw is van 1948 tot 1952 gebouwd. Het moest het, door het bombardement van 1940 ontstane, tekort aan bedrijfsruimte lenigen. Uit het buitenland had men het idee ontleend om een bedrijfsverzamelgebouw te bouwen hetgeen de huurkosten (vanwege de gemeenschappelijke voorzieningen) zou kunnen drukken. De architect Maaskant was de belangrijkste architect van het gebouw. Het gebouw is gebouwd rond drie binnenhoven. De bedrijven kunnen worden bevoorraad via interne verkeerswegen op verschillende niveaus. Op het dak zien we de voormalige bioscoop Kriterion. Het projectiescherm hing voor het venster. Tijdens de pauze werd dat scherm opgehaald, zodat het publiek dan van het uitzicht over de stad kon genieten. Op het dak is in de zomermaanden een terras. Er is een daktuin met een prachtig uitzicht voor werknemers van de bedrijven. Links staat het gebouw Delftse Poort van Nationale Nederlanden. Het was lange tijd met 150m het hoogste kantoorgebouw van Nederland. Het bestaat uit twee torens van ongelijke hoogte met een centraal lager gedeelte dat door een koepel wordt bekroond. Het is in 1991 opgeleverd en de architect was A. Bonnema.

We gaan linksom rond het stationsplein, voor het Nationale Nederlanden gebouw langs.

Op het Weena tegenover Nationale Nederlanden staat het Plaza-gebouw. In het gebouw zijn kantoren en woningen. Op de begane grond is een overdekt winkelcentrum. Ook is hier het casino gevestigd. Opvallend aan dit witte metalen gebouw is het protserige goudkleurige gevelbeeld boven de ingang van het Casino.

Rechts van het Plaza staat de Millenniumtoren uit 2000, waarin opnieuw kantoren en een vijfsterrenhotel (Westin) zijn gevestigd. Architecten zijn van het Canadese  bureau Webb Zerefa Menkes Housden Partnership, die ook de CN tower in Toronto bouwden. Volgens de architecten verwijst het gebouw in zijn vorm naar het Witte Huis (bij de Oude Haven), ooit het hoogste gebouw van Europa. Door de gelijkenis met de traditionele Amerikaanse wolkenkrabber kan men er ook een verwijzing naar het Empire State Building in New York in zien. Het Kruisplein tegenover het Centraal Station heeft gelijktijdig met de bouw van het station een gedaanteverwisseling ondergaan. Het vormt nu de schakel tussen het stationsplein en de Westersingel, een culturele as van de stad (zie verderop in deze wandeling). Onder het Kruisplein is een parkeergarage gebouwd, waar 760 auto's geparkeerd kunnen worden. De garage is bereikbaar vanuit de Weenatunnel, die het doorgaande verkeer ondergronds langs het station leidt.

We gaan linksaf het Weena op. Bij het stoplicht steken we over en lopen rechtdoor.

Na de oorlog bleef het Weena lange tijd een lege vlakte. Het stadsbestuur wist niet goed hoe dit deel van de stad moest worden ingevuld. Met name in de jaren zeventig bestond er bij het college van B&W een grote afkeer van hoogbouw. Voorzichtige pogingen daartoe, zoals het Shellgebouw aan het Hofplein werden bekritiseerd ("erectie van het kapitalisme", volgens een wethouder) of moesten worden gecompenseerd met aanpalende laagbouw. Vele plannen passeerden de revue, tot eind jaren tachtig een definitief plan werd goedgekeurd. Binnen vijf jaar stond het Weena vol met hoogbouw. We komen nu langs het Unilevergebouw van J. Hoogstad uit 1992. De sculptuur van Wessel Couzijn uit 1963 op het pleintje is meeverhuisd van de oude locatie aan de Rochussenstraat. Het heet Belichaamde Eenheid. Naast het Unilevergebouw staat de woon- en kantoortoren Weena Center van dezelfde architect (1990)

Even voorbij het volgende stoplicht (Delftse poort) staat de Weenatoren, een ontwerp van Henk Klunder, waarover nog veel discussie is geweest. Uiteindelijk is voor een ronde en wat lagere uitvoering gekozen.

Voor de Weenatoren steken we bij het voetgangersstoplicht rechtsaf het Weena over.

Aan de overzijde zien we de ingang van club "Toffler", deze club is gevestigd in een voormalige voetgangerstunnel. De tunnel was "sociaal onveilig" en werd vies, waarna ze werd afgesloten en omgebouwd tot ondergrondse bar.

We lopen rechtdoor en komen op de Lijnbaan.

<2>

Het winkelcentrum werd in 1953 geopend. Het ontwerp van Van den Broek en Bakema, was in die tijd voor Nederland revolutionair. Voor het eerst werd een exclusief voetgangersgebied gecreëerd. De bevoorrading verloopt via bedieningstraten aan de achterkant van de winkels. De kantoren zijn eveneens achter de winkels. De winkels zijn twee lagen hoog boven een kelderetage. De breedte varieert. Het winkelaanbod is in de loop der jaren wel wat verschraalt. Door het gefragmenteerde eigendom was het voor de gemeente zeer moeilijk om het aanzien van de Lijnbaan te moderniseren. Allerlei plannen stuitten op verzet van individuele eigenaren. De bouw van de Beurstraverse op het Beursplein, bracht de eigenaren eindelijk tot wat gezamenlijke actie. De gevels en luifels werden gemoderniseerd, de bloemperken verwijderd en de verlichting aangepast.

Op de kruising met de Korte Lijnbaan staat het beeld "De Beertjes" uit 1956 van Anne Grimdalen, een geschenk van de Noorse exporteurs vereniging. Links zien we het stadhuis uit 1920.

We gaan echter rechtsaf de Korte Lijnbaan op. Deze komt uit op het Schouwburgplein.

<3>

Op het Schouwburgplein zien we rechts het Concertgebouw "De Doelen", de thuisbasis van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Bij de opening in 1966 had Rotterdam na 26 jaar weer een concertzaal. Met de plannen was al in 1955 begonnen. Door voortdurende aanpassingen begon de bouw pas in 1962. De bouwers beoogden een tijdloos gebouw, waarin dat vooral functioneel moest zijn. Er is ook geprobeerd wat expressie aan het culturele karakter van het gebouw te geven, waarbij het niet te monumentaal moest worden, want men wilde de bezoekers niet afgeschrikken. Daarom zit er een koperen dak op de grote zaal is de gevel decoratief.

 

Het Schouwburgplein zelf is decennialang het voorwerp geweest van verhitte debatten. Het oorspronkelijke plein werd vaak als karakterloos, te groot, winderig en ongezellig ervaren. In 1990 wordt een voorstel van Adriaan Geuze (West8) aangenomen om het plein op nieuw in te richten. Het plein wordt een soort podium dat 35 cm boven straatniveau ligt. De randen zijn verlicht zodat het plein lijkt te zweven. De vloer is een compositie van houten, metalen en epoxy delen. Verder zijn er vier kraanachtige lichtelementen geplaatst, die met behulp van een bedieningpaneel midden op het plein, door het publiek kunnen worden bestuurd. (Knop 1 voor de keuze van de lamp, OK, Knop 2 voor de keuze van de stand, OK). De banken op de lange zijde moeten het publiek uitnodigen om hier te gaan zitten. Op het plan werd nogal verdeeld gereageerd. Critici menen dat het plein nog steeds kaal en kil is. Ook over de uitvoering is nogal wat te doen geweest. Sommige metalen delen werden bij regen en sneeuw spekglad. 's zomers wordt het plein goed gebruikt, o.a. met evenementen. Met name de terrassen en de banken zijn populair. Bovendien is het plein dat ook kleurrijker door de bloembakken die dan worden geplaatst.

Links op het plein staat de Rotterdamse Schouwburg van Wim Quist uit 1988. Het is een sober en strak ontwerp. De schouwburg is een podium voor dans, toneel en muziektheater voor een breed publiek – van de kinder- en jeugdtheater tot en met opera en ballet. Het eigen Productiehuis produceert zelf ook voorstellingen.

We lopen rechtdoor het plein over voor De Doelen langs. We lopen recht op het Pathé theater af.

Dit "supermodernistische" complex met zeven zalen en 2700 stoelen was op het moment van bouwen het grootste in Nederland. Het staat boven op een parkeergarage, zodat de constructie licht moest zijn. ‘s Avonds dringt het licht vanuit de foyer door de halfdoorzichtige gevel naar buiten.

We lopen tussen de bioscoop en De Doelen door naar het Kruisplein.

In 2000 is de nieuwbouw links van de  Doelen gereedgekomen. Hoogstad ontwierp een uitbreiding naast en over het oude gebouw heen. Daardoor wordt een deel van de robuuste gevel van de Doelen aan het zicht onttrokken. De nieuwbouw biedt de Doelen de hoognodige uitbreiding van de capaciteit voor  congressen. Daar weer naast is het in gele baksteen uitgevoerde gebouw van de Hogeschool voor muziek en dans (Codarts)  verrezen. Het Kruisplein was een knooppunt voor tramlijnen zonder veel allure. Het plein ligt nu open vanwege de aanleg van een ondergrondse parkeergarage. Na het sluiten van de bouwput zal het plein in de nabije toekomst opnieuw worden ingericht.  Aan onze linkerhand zien we het gebouw Calypso. De naam is ontleend aan een bioscoop, die jarenlang op deze plek heeft gestaan. Het kleurrijke gebouw is ontworpen door de Britse architect William Alsop en voltooid in 2013. De gevel met de kleurijke uitstekende vensters en balkons lijkt te golven. In het gebouw zijn 407 apartementen, kantoren en winkels. In deel aan de rechterzijde met de bronzen gevel herbergt de protestantse Pauluskerk.

 

Tramhalte lijnen 4, 7, 8, 20, 25 (zijde Mauritsweg)

Tramhalte lijnen 21, 23, 24, 25 (zijde West-Kruiskade)

We steken het plein over en lopen tussen de twee flats door naar de Diergaardesingel.

De Diergaardesingel vormde met de Westersingel, de Henegouwerlaan en de ’s Gravendijkwal een nette rand om de nogal chaotische arbeiderswoningen van het oude westen die erachter lagen. De nrs. 87-97 zijn ontworpen door Hoppenbrouwer, Beers en Mirande en stammen uit 1885. Het stuk van nr 88-92 is symmetrisch.

Het Oude Westen is ontstaan doordat eind 19e eeuw particulieren "wild" zijn gaan bouwen ten westen van de Westersingel op het grondgebied van de gemeente Delfshaven. Er heerste woning- en ruimte nood in Rotterdam zelf. Speculanten bouwden goedkope woningen, zonder riolering, waterleiding en zelfs zonder bestrating. De bebouwing volgde in grote lijnen de (gedempte) sloten van de Coolpolder. Het gebied werd geteisterd door slechte hygiëne en had een slechte reputatie. Na de annexatie door Rotterdam was het te laat om de volkshuisvesting gestructureerd aan te pakken. Rotterdam beperkte zich tot het aanleggen van bestrating, waterleiding riolering en elektriciteit. Ook werden de twee doorgaande straten (West-Kruiskade en Nieuwe Binnenweg) verbreed en bebouwd.

We gaan linksaf en vervolgens op de West Kruiskade weer rechtsaf. We lopen langs de overkant (even nrs).

De West Kruiskade is een van Rotterdams meest exotische winkelstraten. Het begin is het Rotterdamse Chinatown, iets verderop zijn meer Surinaamse (Hindoestaans en Creools) winkels. Begin 20e eeuw was het schiereiland Katendrecht op Zuid de wijk waar veel Chinezen zicht vestigden. In de jaren 80 werd na de sanering van Katendrecht de Westkruiskade het zwaartepunt van de Chinese gemeenschap. De eerste Chinezen kwamen als stakingsbrekers vanuit Engleand naar Rotterdam tijdens de grote zeeliedenstaking van 1911. Hun gemeenschap groeit in 1918 als Chinezen na de demobilsatie in Engeland na afloop van de 1e Wereldoorlog door achterstelling op oorlogsveteranen hun werk daar verliezen. Tijdens de economische crisis verarmen de Chinezen in Rotterdam en trekken zij voor het eerst de stad en het land in om pindakoekjes te verkopen. Door restrictief overheidsbeleid en het aantrekken van de scheepvaart in 1936 krimpt de Chinese populatie tot 200 mensen in 1940. Na 1950 groeit het aantal Chinezen in Rotterdam weer. Vanaf deze kant kunnen we beter de gevels aan de oneven zijde bekijken. De nrs. 5-31 is in de negentiger jaren van de 19^e eeuw gebouwd. De jaartallen staan op de gevels, een 17^e eeuws gebruik. Het stuk op nrs 11-19 is symmetrisch.

Aan de linkerhand zien we het wijkpark. Het is in 1987 voltooid op initiatief van de wijkbewoners, die meer groen wilden in de wijk. Het park is eenvoudig uitgevoerd, afsluitbaar en verboden voor honden.

<4>

We lopen nog even verder op de West-kruiskade en nemen de eerste straat rechts, de Batavierenstraat.

Op de kruising met de Diergaardesingel zien we rechts het Bouwcentrum. Het centrum werd op wederopbouwdag 18 mei 1949 geopend. Het centrum had tot doel om kennis en informatie over de wederopbouw te verspreiden. Inmiddels is het centrum een internationaal informatiecentrum voor bouwen en wonen. Het centrum is nu gevestigd aan de Schiekade. We zien hier het oorspronkelijke ronde gebouw uit 1949. Het zeshoekige gebouw van J.W.C. Boks is een voorbeeld van de "shake hands" architectuur, een compromis tussen Delftse School en het Nieuwe Bouwen. Naast beton is er veel met baksteen gewerkt. Het is nu het hoofdkantoor van woningcorporatie Vestia.

We lopen rechtdoor (de Batavierenstraat wordt nu Diergaardesingel) naar het Weena.

Aan het Weena wordt nu gebouwd aan het kantoorgebouw First. Net om de hoek zal over een tijdje in de muur van het kantoorgebouw een reliëf van baksteen van de bekende Engelse beeldhouwer Henry Moore (1898-1986) te zien zijn. Dit Wall Relief No. 1 werd door Moore in 1955 voor de inmiddels gesloopte uitbreiding van het Bouwcentrum ontworpen. Boks had het gipsmodel van Moore "vertaald" in een baksteen reliëf en twee metselaars voerden het uit. Via een wekelijkse briefcorrespondentie met foto's met de metselaars hield Moore vanuit Londen toezicht op de uitvoering. Hij had niet veel aanmerkingen op het werk, want hij was zeer onder de indruk van het vakmanschap van de metselaars. Moore schonk uiteindelijk het werk aan het Bouwcentrum. Het werk is vanwege de vervanging van het bijgebouw van het Bouwcentrum door een nieuw kantoorgebouw "First" tijdelijk opgeslagen.

We lopen iets terug en gaan aan de linkerzijde van de speeltuin rechtsaf verder de Diergaardesingel op. We nemen de eerste straat links, de Anna Paulownastraat. Vervolgens nemen we de eerste gelegenheid rechts, de Drievriendendwarsstraat.

Zoals we al in de voorgaande straten konden zien is het Oude Westen grondig van aanzien veranderd door de stadsvernieuwing in de jaren zeventig en tachtig. De Drievriendendwarsstraat is een van de weinige straten waar we nog een indruk van het "echte" Oude Westen krijgen. Om de straat te redden van de sloop is de straat in 2012 door de gemeenteraad op de monumentenlijst geplaatst. Het is een van de laatste ongeschonden voorbeelden van arbeiderswoningen in het Oude Westen. De woningcorporatie heeft de panden verkocht aan een drietal enthousiaste particulieren, die de panden restaurareren, zodat het karakter van de woningen tot in details blijft bewaard. In 2014 is het project afgerond.

Aan het eind slaan we rechtsaf de Drievriendenstraat in en meteen weer linksaf de Singelstraat in. Vervolgens weer rechtsaf de Coolsestraat tot aan het Weena uitlopen. We gaan het Weena linksaf op.

Aan de overzijde staat het appartementencomplex Weenahof van Passchier & Van de Steen uit 1981.

Bij de stoplichten gaan we rechtdoor, steken de Henegouwerlaan over en komen op de Beukelsdijk.

Links ligt het Henegouwerplein, waaraan opvallend de Eerste Christelijke Hogere Burgerschool uit 1925 ligt.

We komen nu in de wijk Middelland. In deze wijk had de stad Rotterdam en met name hoofd gemeentewerken De Jongh meer controle over de planologie dan in het Oude Westen. De wijk kent meer brede wegen met middenklasse woningen en lanen met duurdere woningen. Arbeiderswoningen staan in de smalle straten, die erachter liggen. In dit deel van de wijk zijn in de twintiger jaren veel scholen gebouwd.

We lopen door tot nr. 91

Aan de Beukelsdijk staat op nr. 91 het City College St. Franciscus van Sutterland en Buskens uit 1924. De architectuur is ontleend aan het werk van de Amerikaan Frank Lloyd Wright. Veel horizontale lijnen kenmerken het gebouw.

We lopen iets terug tot het Henegouwerplein, slaan rechtsaf en meteen weer rechts, de Graaf Florisstraat in.

<5>

Deze straat geeft het verschil met het oude westen goed aan. De straat is 25 meter breed en is omzoomd door grote bomen. Op nr. 45 staat de voormalige Huishoudschool. De school is in 1925 geopend en bood een breed scala aan opleidingen voor "nette meisjes" op huishoudelijk terrein. Ook aanstaande dienstbodes werden hier opgeleid. Er was zelfs een internaat. De school was zo goed uitgerust, dat van een modelschool kon worden gesproken. Door de veranderingen in het onderwijs en de waardering voor het huisvrouwenbestaan is de huishoudschool verdwenen. Het gebouw is nu een verzorgingshuis voor Chinese ouderen.

De Graaf Florisstraat komt uit op de Heemraadsingel, die we linksaf inslaan.

De Heemraadsingel werd rond 1900 aangelegd. Het was het uiteindelijke resultaat van de uitbreidingsplannen van De Jongh voor de Coolpolder uit 1883. De Jongh had hier eigenlijk een grote haven gedacht, maar dat stuitte op verzet van buurgemeente Delfshaven. De Coolhaven kwam daarom veel oostelijker te liggen en op deze plek kwam een singel. De singel borduurde voort op het waterplan van De Jongh's voorganger Rose, waarmee een betere waterhuishouding en –hygiëne in de stad werd beoogd. De Heemraadssingel vormt nu een oase van weelde en rust in een relatief rumoerige en arme omgeving.

Daar waar de Heemraadssingel de 2e Middellandstraat kruist gaan we naar rechts (steken de singel eigenlijk over), steken vervolgens linksaf de 2e Middellandstraat over en vervolgen over het voetpad langs (westzijde van) de Heemraadsingel.

Tramhalte lijnen 21, 23, 24

Aangekomen bij het Heemraadsplein gaan we links de Heemraadsbrug over en lopen de Mathenesserlaan op.

 

De Mathenesserlaan komt voort uit hetzelfde plan voor de Coolpolder en vormde de verbindingsweg tussen Rotterdam en Schiedam. In dit deel zien we een gesloten gevelwand met herenhuizen uit begin 20^e eeuw. Op nr. 348 valt de gevelsteen op met de gemeentewapens van Rotterdam en Delfshaven. Op nr. 315 staat het voormalig Gemeentearchief. Het Gemeentearchief is het enige tastbare resultaat van stadsbouwmeester De Jongh’s plannen begin 20e eeuw om het stadscentrum naar deze omgeving te verplaatsen. Nu is hier het consulaat-generaal van Angola gevestigd.

<6>

Op nr. 305-307 staat de St. Elisabeth en St Laurentius kerk. Gebouwd in 1906-08 door Buskens (ter gedachtenis aan hem is een gedenksteen in de gevel aangebracht). De neo-romaanse kerk fungeert sinds 1967 als bisschopskerk of kathedraal van Rotterdam.

We lopen de Claes de Vrieselaan voorbij (bij stoplicht oversteken) en vervolgen onze weg op de Mathenesserlaan.

Op de Claes de Vrieselaan, ooit de westgrens van de stad staan veel herenhuizen in Art Nouveaustijl, met name aan onze linkerhand.

We steken ook de ’s Gravendijkwal over en vervolgen de Mathenesserlaan.

<7>

Op de hoek van de Mathenesserlaan en de ’s Gravendijkwal rechts voor ons staat het voormalige bijbankgebouw van de Bank Mees & Hope. Het is een ontwerp van Brinkman en Van der Vlugt uit 1931. Thans is het in gebruik door het Riagg Rijnmond. Op deze plaats stond tot 1943 het joodse weeshuis Ezrath Jethoniem.  Op 26 februari 1943, tegelijkertijd met de ontruimingsactie op het Joodse ziekenhuis, werd ook het weeshuis door de SS ontruimd en werden de wezen op transport gesteld naar de vernietigingskampen in Polen. Een plaquette aan de gevel herinnert hieraan.

Op de nrs 205-211 zien we een aantal neo-renaissance-gevels uit 1896. Aan de overkant staat op nr 190-192 een wooncomplex met winkels uit 1932 van de hand van J.H. van de Broek, net als Brinkman en Van der Vlugt een aanhanger van het Nieuwe Bouwen. Het gebouw staat op de kruising van de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg. De opdrachtgever wilde dat het gebouw zich richtte op de Nieuwe Binnenweg, hoewel de gevel op de Mathenesserlaan veel langer is. Van den Broek bereikte het effect door het plaatsen van de woontoren op de hoek.

<8>

 

Schuin tegenover dit pand op de andere hoek van beide straten staat het Westerpaviljoen (1888; Van Waning). Hier is een populair Grand Café gevestigd. Vroeger was dit de voormalige directiekantine van Unilever, dat niet ver hiervandaan haar hoofdkantoor had.

Tramhalte lijn 4

We slaan links de Nieuwe Binnenweg in.

Deze straat vormde van oudsher (al voor 1454) de verbinding tussen Rotterdam en Delfshaven. Lange tijd was het niet veel meer dan een pad. In 1876 wordt begonnen met de verbreding tot een verkeersweg. Al snel ontwikkelde de straat zich tot een levendige winkelstraat, die het nog steeds is. De villa’s naast het Westerpaviljoen (nrs 126 en 128-132) stammen uit de tijd dat het hier nog een tamelijk landelijk gebied was (1885-1886). De bebouwing aan de overzijde begon in de 20^e eeuw. Op nrs 139-147 staan huizen met Art Nouveau gevels uit 1901.

We slaan de Van Speykstraat links in.

Het blauwe gebouw aan de rechterhand werd als zovele hier in het kader van de stadsvernieuwing gebouwd (1985-1990). Links op nr. 149 is de locatie van  het Kinderhuis van de Hervormde Gemeente uit 1886. Na verbouwingen in 1899 en 1964 waren hier lange tijd 150 kinderen gehuisvest. In 2003 is begonnen met de sloop en herbouw van het pand aan de Van Speykstraat, waarbij de voorgevel in de behouden is gebleven. In 2004 is het nieuwe Kinderhuis weer in gebruik genomen.Was het Kinderhuis oorspronkelijk bestemd voor (half-)wezen voor wie geen eigen ouders beschikbaar waren, later kwam opname aan de orde wanneer er (psycho-) sociale problematiek naar voren komt en hulpverlening geboden moet worden. Bleven de kinderen vroeger tot hun volwassenheid in het Kinderhuis, tegenwoordig wordt gestreefd naar een zo kort mogelijke opnameduur met een duidelijk doel. Na enkele fusies waar ook het Kinderhuis betrokken was zijn de kinderen elders ondergebracht en fungeert het gebouw als centraal bureau voor alle locaties van de organisatie TriviumLindenhof.

Op het Rijnhoutplein gaan we rechtsaf (we lopen dus om het blauwe gebouw heen). We lopen via de Josephstraat weer terug naar de Nieuwe Binnenweg en slaan links af.

De linkerzijde van de straat vormt de afsluiting van het Oude Westen. De overkant is gebouwd in het kader van het Dijkzigtplan uit 1928. Dit plan was de basis voor de inrichting van het Land van Hoboken dat de gemeente in 1924 aankocht. Het deel tussen de Nieuwe Binnenweg en de Rochussenstraat werd voor woningbouw bestemd.

We passeren de Gaffelstraat.

In de Gaffelstraat zien we het uithangbord van Bierhandel de Pijp. Dit etablissement begon in 1898 aan de Geldersekade. Na het bombardement van 1940 verhuisde het naar deze locatie, die daarvoor dienstdeed als fietsenstalling. Ooit begonnen als een exclusieve aan het Rotterdamse Studentencorps verbonden club, is het later een trekpleister geworden voor een bonte verzameling van kunstenaars, politici en zakenlui en hen die daar voor door willen gaan. Men schuift aan aan lange tafels en het menu staat op een schoolbord geschreven.

Tramhalte lijn 4

We lopen verder en passeren de Gouvernestraat.

 

In deze straat staat de voormalige Theater/Bioscoopcomplex Lantaren/Het Venster. Ooit begonnen als een initiatief van industriëlen als educatief centrum ter opvoeding van de arbeiders onder de naam "Ons Huis". Na de oorlog is het herbouwd onder leiding van J. Bakema. Het nieuwe centrum waarin ook film een belangrijke plaats in ging nemen was moeilijk te exploiteren. In 1969 nam de Rotterdamse Kunststichting het over. Sinds 1978 zijn Bioscoop Het Venster en Theater Lantaren verenigd in één gebouw. In 1980 en 1991 is het nogmaals grondig verbouwd. Het theater is ook de bakermat geweest van het inmiddels vermaarde Internationale Filmfestival Rotterdam. Inmiddels zijn Lantaren en Het Venster verhuisd naar het New Orleans gebouw op de Wilhelminapier. Het theater hier heet nu De Gouvernestraat en biedt jonge beginnende theatermakers een podium.

Op nr. 31-35 staat het St. Antonius. Ooit begonnen als "Gesticht voor ongeneeslijk zieken" is het nu een instelling voor Geriatrische Psychiatrie. Hier worden dus voornamelijk patiënten met dementieklachten verzorgd.  Het huidige gebouw dateert uit 1907 en is een ontwerp van Margry, Snickers en Weeldebrug.

<9>

Ernaast staat op nr 25 de Paradijskerk uit 1908-10. De kerk trekt de aandacht door de twee uivormige neobarokke torens. Het biedt onderdak aan zowel een Rooms Katholieke als een Oud-katholieke parochie. Het orgel, de communiebank, de preekstoel en het altaar dateren uit 1720-25 en zijn afkomstig uit een schuilkerk die tot 1940 aan de voormalige Lange Torenstraat stond. De verplaatsing van het interieur naar hier redde het van vernietiging tijdens het bombardement later in dat jaar.

We passeren grand café-restaurant Rotown en komen op het Eendrachtsplein.

 

Het Eendrachtsplein is redelijk ongeschonden uit de oorlog tevoorschijn gekomen. De panden hier dateren van het einde van de 19^e eeuw. Op het plein staat het beeld "Santa Claus" van de Amerikaanse beeldhouwer Paul McCarthy. In de volksmond staat dit beeld bekend als "kabouter buttplug". Het beeld is in 2001 in opdracht van de gemeente gemaakt voor plaatsing in de stad als onderdeel van de Internationale Beeldencollectie. Het beeld stelt een kerstman voor met een kerstboom in zijn hand. Voor McCarthy was het een kanttekening bij het hyperconsumeren, m.n. in de kerstmaand. Op een of andere wijze kreeg een grote groep Rotterdammers versterkt door media-aandacht, sexuele gedachten bij het beeld en ontstond er weerstand tegen de voorziene plaatsing bij Concertgebouw De Doelen. De gemeenteraad ging hier in mee. Het beeld stond enkele jaren op de binnenplaats van museum Boijmans. Toen de sensatie eraf was, was de tijd rijp voor een plaatsing op dit plein. De winkeliers hebben er zelfs hard voor gelobbyd.

<10>

Metro Eendrachtsplein

Tramhalte lijn 4, 7 en 20

 

Wandeling B - deel 3
Vorige	Overzicht	Volgende

© Eddy le Couvreur, 1999-2014

Laatst bewerkt: 05-04-2014