Wandeling B - deel 1 "Hillegersberg" (5,4km)

 

Kaart van de wandeling Nummers <1> t/m <8> in de tekst corresponderen met nummers op de kaart. De wandeling begint rechtsboven op de kaart.
Restaurants van Hillegersberg

Van Molenlaan via Bergse Achterplas en Straatweg naar Station Noord…

<1>

De wandeling begint op het eindpunt van tramlijn 4 op het kruispunt van de Burgemeester van Kempensingel en de Molenlaan. Met de rug naar de tramhalte lopen we rechtsaf de Molenlaan in oostelijke richting in.

De Molenlaan is al oud. Al in de 17^e eeuw bestond deze verbinding van Hillegersberg richting Gouda. Ze is vernoemd naar de molen de Vier Winden waar we nu naar toelopen.

Als de Molenlaan naar links afbuigt (bij Heijbergstraat) lopen we rechtdoor de Molenhoek in. We komen uit bij de molen de Vier Winden.

<2>

Deze korenmolen is in 1776 gebouwd. De stichter van de molen was Pieter Klumpes. Tot 1964 werd hier graan gemalen. Dat gebeurt nu niet meer, maar de molen kan nog wel draaien. In de molen is nu een winkel in bakproducten gevestigd.

We slaan rechtsaf de Terbregse Rechter Rottekade op. Aan de linkerhand ligt de rivier de Rotte.

De Rotte is een veenrivier, die bij Moerkapelle ontstaat en via de Rottermeren richting Rotterdam stroomt. Rond de dam in de Rotte  (ter hoogte van de Hoogstraat in het centrum) ontstond in de 12^e eeuw Rotterdam. Deze dam moest voorkomen, dat bij hoog tij en storm het water uit de Nieuwe Maas de Rotte in stroomde en voor overstromingen zorgde.  Via een spuisluis kon het water uit de Rotte wel de Nieuwe Maas instromen. Voor scheepvaart was er wel een route door de stad via een aantal kanalen naar open water. In 1920 werd een ringvaart rond de stad gegraven, het Noorderkanaal, via dit kanaal en het Schie-Schiekanaal konden schepen, die vanaf de Rotte komen op de Delfshavense Schie komen en via de Parksluizen open water bereiken.

De weg neemt na 800 meter een bocht naar rechts en loopt af op het Boterdorpse Verlaat.

Het Boterdorpse Verlaat is een schutsluis die aangelegd is rond 1770. Het is er een houten schutsluis van het Schielandse type. Vroeger passeerde hier spoelingschepen met moutafval uit Schiedam van de Strekvaart de Rotte in.

We lopen langs het Verlaat gaan het bruggetje over en lopen naar rechts de Strekkade op (voetpad). Aan de linkerhand zien we de Bergse Voorplas liggen.

De Bergse Voor- en Achterplas zijn overblijfselen van uitgestrekte veenplassen, die in dit gebied lagen. De plassen zijn ontstaan door het afsteken van veen. De meeste plassen zijn in de 17^e en 18^e eeuw ingepolderd en drooggelegd. Links aan de plas zien we de Prinsenmolen staan. Deze is in 1648 gebouwd en in 1969 gerestaureerd. Ze is in 1747 vernoemd naar stadhouder Willem IV, die hier regelmatig op bezoek kwam. De Prinsenmolen hield samen met de Bergsche molen de polders droog. In 1881 kwam er een stoomgemaal in bedrijf en werd de Bergsche Molen afgebroken.

We lopen door over de Strekkade , die langs de Strekvaart loopt.

De Strekvaart vormde de scheiding tussen de Berg- en Broekpolder (waarin de Bergse plassen liggen) en de Boterdorpse polder (waarin het Molenlaankwartier ligt). Wanneer ze is gegraven is niet bekend. Maar ze is al getekend op een kaart uit 1611.

Op nr. 46/47 staan huisjes uit 1897, die hoorden bij de papiermolens "De Vriendschap" (1778) en "Lam" (1847). De molens zijn in 1882 afgebrand.

We steken de brug over en volgen het pad aan de overkant in dezelfde richting. Na een tweehonderdtal meter houden we rechts aan en volgen het pad schuin naar beneden naar het Beatrixplantsoen.

We zien hier een paar villa’s staan met kenmerken van het Nieuwe Bouwen. Om te kunnen profiteren van het uitzicht over de plas hebben alle villa's de woonkamer op de 1e etage. Het open karakter van het na-oorlogse Nieuwe Bouwen wordt versterkt door het plaatsen van de zuidgevels en de woonkamers langs de straat. Op nr 24 staat het Woonhuis Uitenbroek van de architect Herman Haan uit 1956. Kenmerkend voor Haan zijn de rechthoekige gestapelde volumes en de directe open relatie tussen de ruimtes onderling en de buitenruimte. De materialen zijn simpel, meestal onbewerkt of in primaire kleuren geschilderd. Met name de invloed van Rietveld is duidelijk aanwezig. Het woonhuis bestaat uit twee haaks in elkaar geschoven rechthoekige blokken. Het hoofdblok van twee verdiepingen bevat op de begane grond de entree, een royale hal, twee slaapkamers en de badkamer en op de verdieping de eetkamer en de keuken. Naast de keuken bevindt zich nog een dienstbodekamer, die met behulp van een buitentrap apart bereikbaar is.Bij een latere verbouwing is de ruimte onder de uitkragende woonkamer dichtgezet, zodat het zwevende karakter verloren is gegaan. 

Architect Ernest Groosman ontwierp zijn eigen woonhuis op nr. 10 en een woonhuis op nr. 27. De Hillegersbergse architect B. Tol (architectenbureau Tol, Noordhoek & De Ruyter) maakte het ontwerp voor zijn eigen woonhuis op nr. 31 en ontwierp ook nr 29. Verder zijn er woonhuizen van F.C.J. Dingemans op nr. 8 en van J.W.C. Boks op nr. 22.

We slaan rechtsaf de Thorn Prikkerlaan in. Op het plein met de klok (Burg. Lefèvre de Montignyplein) slaan we links af en volgen de tram door de Burg. Lefèvre de Montignylaan.

Tramhalte lijn 4

<3>

De Lefèvre de Montignylaan is een straat die typisch Hillegersbergs is. Luxe villa’s langs een met bomen beplante laan.

We volgen de laan tot de kruising en slaan linksaf de Bergse Dorpstraat in.

We komen nu in de dorpskern van het voormalige dorp Hillegersberg. Hillegersberg was tot 1942 een zelfstandige gemeente. Het dorp werd geannexeerd door Rotterdam, omdat men naar ruimte zocht het huisvestingsprobleem, dat was ontstaan door het bombardement op de binnenstad van Rotterdam enigszins op te lossen. De dorpskern moet rond het jaar 1000 al hebben bestaan. Pas in de 19^e eeuw kwam het dorp in de belangstelling bij welgestelde Rotterdammers, die hier hun villa lieten bouwen. Ze werden aangetrokken door de ruimte en het gunstiger belastingklimaat. Nu nog is de Bergse Dorpstraat het centrum van het hedendaagse Hillegersberg.

Op de hoek met het Freericksplein staat een beeldje van Hillegonda. Volgens de legende zou de reuzin Hillegonda het zand van de donk waarop Hillegersberg is gebouwd uit haar schort hebben geschud.

We slaan rechtsaf de Kerkstraat in (bij nr 92, de Rabobank).

<4>

We zien hier het Oude Raadhuis uit 1752. Het is gebouwd op de resten van het ambachtshuis uit 1599. Tot 1921 deed het dienst als raadshuis van Hillegersberg. De dakruiter toont een Hillegonda figuur. De 1^e steen werd getuige de tekst door een zekere Lucia Steenlack gelegd De Kerkstraat loopt over de rug van de donk waaromheen Hillegersberg is ontstaan.We  vervolgen de Kerkstraat en komen bij de Hillegondakerk. Bij de kerk gaan we het gietijzeren hekwerk (1761) door en lopen rechts om de kerk. De kerk is gebouwd op de resten van de kerk die tussen 993 en 1025 is gebouwd, maar die in 1426 samen met donjon ernaast is verwoest tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. De huidige kerk stamt uit ± 1500, de toren is echter uit de 13^e eeuw. De kerk bezit een fraai orgel en diverse brandgeschilderde ramen van onder andere M. Richters met bijbelse afbeeldingen en oude grafzerken. Naast de kerk staat de ruïne van het kasteel "Huis ten Berche". Het is ontstaan uit een donjon, die op zijn beurt zijn oorsprong in een Romeinse toren heeft. Het Donjon is ook in 1426 verwoest en nooit weer opgebouwd.

We lopen terug naar de Kerkstraat en slaan linksaf. De straat heet nu Hilliniussingel en vervolgens Bergluststraat. We slaan de Berglustlaan linksaf in.

De naam Berglust herinnert aan de lusthof van die naam die hier rond 1780 door de Rotterdamse ijzerkoopman Casteleijn was gebouwd. Hier werd in het begin van deze eeuw een wijk met vrijstaande herenhuizen gebouwd.

Op de Straatweg slaan we rechtsaf.

De Straatweg was tot 1562 de Berchweg en de verbindingsweg tussen Hillegersberg en Rotterdam. In 1910 is ze verbreed en in de vijftiger jaren nogmaals. Ze loopt tussen de Bergse Voor- en Achterplas door. Pas in de negentiger jaren zijn de kasseien vervangen door asfalt. Aan de Straatweg zijn m.n. in de late 19^e eeuw tal van villa’s gebouwd, meestal door de eerder genoemde welgestelde Rotterdammers.

Op nr. 274 zien we huize Irene, ook wel het "doktershuis" genoemd, omdat hier lange tijd een huisarts woonde. Verderop op nr. 244 staat villa Rozenberg uit 1886. Op nr. 230 zien we huize Elisabeth uit 1866.

<5>

Op de hoek met de C.N.A. Looslaan staat het voormalig raadhuis van Hillegersberg. Het is in 1884 als villa Buitenlust gebouwd voor de familie De Kat door architect Van Waaningen. Later werd het bewoond door de familie Swarttouw . In 1916 werd het gekocht door C.N.A. Loos, een uitbater van restaurants in Rotterdam, waaronder één naast het treinstation Hofplein. Loos maakte er een theehuis van, Plaswijck genaamd. In 1921 werd de villa het raadhuis van de gemeente Hillegersberg tot de gemeente in 1942 werd geannexeerd door Rotterdam. Van 1983 tot 2003 is hier de deelgemeentesecretarie van Hillegersberg-Schiebroek gevestigd geweest. Inmiddels is het een kinderdagverblijf geworden.

We lopen door langs de Straatweg

Tramhalte lijn 4

Het woonhuis op nr 167 is uit 1901. Aan de overkant is het huis op nr 206 interessant. Het heet "Margaretha" en heeft een tentdak en een dakruiter met een uivormige spits.

We komen op de Tivolibrug

Tramhalte lijn 4

<6>

De Tivolibrug is genoemd naar een uitspanning met die naam. Nu is er het Chinees restaurant Ching Chung gevestigd.

Op nr 101 staat Huize Zomerijk. Het zijn twee huizen. Het voorhuis stamt uit 1839, de uitbouw aan de plaszijde is uit 1896. Het was ooit de woning van Vrouw Romein, de eigenaresse van de uitspanning Lommerijk, die ernaast ligt. Het oorspronkelijke Lommerijk is in 1976 door brand verwoest.

We vervolgen onze weg langs de Straatweg. We passeren de Kleiweg.

<7>

Op nr 5/7 staat het pand Suzanna en Adriana uit 1919. Het is uitgevoerd in Jugendstil en gebouwd voor een tabakshandelaar. Het tegeltableau herinnert hier aan. Het lijkt een soort engel voor te stellen die met pakjes shag strooit. Er naast staat op nr. 1/3 een dubbelpand in neo-renaissance stijl uit 1895.

Tramhalte lijn 4, 8

Om de hoek ligt het Villapark. Hier zijn in 1908 een aantal door Jan van Teefelen ontworpen witte Jugendstil villa’s gebouwd. De villa’s zijn door bomen enigszins aan het zicht ontrokken. De meesten zijn nu als kantoor in gebruik. Op Straatweg nr 2 staat het "Notarishuis" uit 1903, gebouwd voor een notaris. Tegenover het Villapark aan de overkant van de Ceintuurbaan naast het tankstation staat het Rotterdams Radiomuseum. Dit museum herbergt een verzameling fabrieksmatig geproduceerde radiotoestellen die een periode bestrijkt van rond 1920 tot nu. Het museum is gevestigd in een vooroorlogs spoorweggebouwtje. Er tegenover staat het electronica-warenhuis Correct. Op de eerste etage vind je het Televisie, Maritiem, Computer en Hifi afdeling van het museum.

We vervolgen de Straatweg en gaan het viaduct onder het spoor en de snelweg (A20) door.

<8>

NS Station Rotterdam Noord

 

Wandeling B - deel 1
	Overzicht	Volgende

© Eddy le Couvreur, 1999-2014

laatst bijgewerkt: 6-12-2019